J. Bernlef (pseudoniem voor Hendrik Jan Marsman) (Sint Pancras, 14 januari 1937) is een Nederlands schrijver, dichter en vertaler.
Vanaf 2002 publiceert hij onder het pseudoniem Bernlef (zonder de initiaal J.).

Zijn jeugd bracht hij grotendeels door in Amsterdam. Tijdens de HBS kreeg Bernlef Nederlands van de schrijver Rob Nieuwenhuys, die hem en zijn vrienden - Gerard Stigter en Gerard Bron (de latere K. Schippers en Gerard Brands) - in contact bracht met het werk van schrijvers zoals Nescio, Elsschot en Carmiggelt. Hierna studeerde hij een periode aan de faculteit voor politieke en sociale wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam en werkte vervolgens bij een boekhandel en een uitgeverij. Bernlef trok in 1958 naar Zweden, waar hij in de ban kwam van het weerbarstige landschap. Hij schreef daar een aantal gedichten die hij instuurde voor de Reina Prinsen Geerlingsprijs en hij won deze prijs in november 1959.
Bernlef debuteerde in 1960 als dichter met de bundel Kokkels, en in hetzelfde jaar als prozaïst met Stenen spoelen.
Bernlef behoorde tot de 'Beweging van Vijftig', die sterk werd beïnvloed door het surrealisme en dadaïsme. Hierna was het tijd voor vernieuwing, een vernieuwing die vooral werd gekenmerkt door een sterke neiging tot democratisering: het onderscheid tussen zogenaamd poëtische en minder poëtische gevoelens viel weg, elke realiteit kon voortaan in het gedicht verwoord worden.
In 1984 werd hij bij het grote publiek bekend met zijn roman Hersenschimmen, waarin hij het dementeringsproces uitvoerig beschrijft vanuit het oogpunt van een dementerende man. De roman werd in 1987 verfilmd door Heddy Honigmann en werd in 2006 als toneelstuk uitgevoerd door het RO Theater.
Bernlef heeft ook gepubliceerd onder de pseudoniemen Ronnie Appelman, J. Grauw, Cas den Haan, S. den Haan en Cas de Vries. Het pseudoniem Bernlef is ontleend aan de blinde Friese dichter Bernlef uit de 8e eeuw.
Als vertaler heeft Bernlef in het Nederlandse taalgebied tal van Amerikaanse en Zweedse dichters geïntroduceerd, onder wie Marianne Moore, Elizabeth Bishop en Tomas Tranströmer.
Bernlef ontving vele literaire prijzen, zoals o.m. de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs (1964) voor Dit verheugd verval, de Constantijn Huygensprijs (1984) voor zijn gehele oeuvre, de AKO-literatuurprijs (1987) voor Publiek geheim en de P.C. Hooftprijs (1994) voor zijn gehele oeuvre.
De bibliografie van Bernlef lijkt eindeloos. Recent werk is: Verloren zoon (1997, roman), De losse pols (1998, essays), Aambeeld (1998, poëzie), Boy (2000, roman),  Kiezel en traan (2004, gedichten) Hoe van de trap te vallen (2006, jazzverhalen), Op slot (2007, roman).

Bernlef is de schrijver van het Boekenweekgeschenk 2008.